En dan is hij daar. De dag van vertrek. Ik wil hem wegsturen. Hij is niet welkom. Ga! Stil!
Als een dronken buurman waar ik me al weken aan erger en zorgen over maak, die nu mijn huis binnen komt stormen, de boel overhoop haalt en mij mee neemt.
De knagende steen, het verzet, de boze buurman.
Allemaal maken ze plaats voor meren, dalen en rivieren van tranen.

We vertrekken uit Bacolod en reizen dan via boot over zee terug naar Manilla. Onderweg doen we een paar eilanden aan om nog wat meer van de Filipijnen op te zuigen zodat we ons compleet opgeladen door de zon na terugkomst in de Elfstedentocht kunnen storten.

Voor het vaarwel is er een feest, niet zomaar een feest, een verjaardagfeest! Hoe kunnen we het zwembad overtreffen? Niet. Maar we kunnen het wel mooier maken. Een verjaardagsfeest voor alle kleine stemmen. Met echte taart, slingers, cadeautjes én het zwembad.
Alle voorbereidingen zijn getroffen, de taart is besteld, het zwembad gereserveerd, de kinderen hebben toestemming. Niets kan mis gaan!
Maar de nacht voor deze dag breekt de lucht open, onophoudelijk klatert de regen neer op ons spaanplaten dak. Zo hard dat ik ervan ga bidden tot de wereld ‘laat de kindjes veilig zijn' maar ook ‘laat ons naar het zwembad gaan'.
De wekker staat vroeg. We maken ons zorgen. Er worden overstromingen verwacht. Phoe. Een alternatief is zo makkelijk nog niet bedacht en morgen vertrekken we. Oké. Stap voor stap. Eerst de taart ophalen dan verder zien.
Bericht van het zwembad: gesloten wegens overstromingen. Nee, nee. Goed, een ander zwembad? Eerst naar de kerk. Zouden er wel kinderen zijn? Maar natuurlijk. Kletsnat maar klaar, ze hebben er zin in en staan paraat! We kunnen niet niet zwemmen, we kunnen ze niet teleur stellen, dat mag niet.
Er schiet Narhea een ander zwembad te binnen dat een goed alternatief is, en ze zijn open, yes! Vanwege het weer en schoolabsentie van de afgelopen dagen heeft toch niet iedereen toestemming en dat is heel erg zuur. De regen klatert door. Dangka moet nog ‘even dit en even dat'. We wachten. De jeepny is er niet. We wachten. Grace is meer dan een uur te laat. We wachten.
De dag lijkt in duigen te vallen. Maar dan, wanneer we eindelijk vertrekken met de harde kern kinderen, zingend in de jeepny zitten en het zwembad binnen dansen waar glijbanen zijn en een heus piratenschip begint het feest!
We versieren in het geheim de tafel, de taart, de cadeautjes, de ballonnen en leiden de kinderen er met ogen dicht naar toe.. Isa, dua, tatlo, look!
Verbijstering. Grote ogen. Een taart met alle namen in glazuur en pakjes in papier. Bordjes met ‘Happy Birthday!'.
Ze pakken hun cadeaus uit en bladeren vol verwondering door hun boekjes, voor ieder een mooi portret op de voorkant, een persoonlijke brief op de eerste pagina's (door Grace in het Illongo vertaald), tien foto's van zichzelf aan de binnenkant en vele lege pagina's om te vullen met dromen. Sommige lezen woord voor woord met grote concentratie, sommige laten zich voorlezen, alle kopjes stralen dankbaarheid en wow uit. Kippenvel. In de brief van Badu (14 jaar, mijn stoere held, patser, peter pan) schrijven we dat we denken dat hij over 3-4 jaar ook leraar van Little Voices kan worden, dat dat een goede voorbereiding is in leiderschap voor als hij later het leger in wil. En dat wij geloven dat hij het kan. Ik ben dan ook dolblij als Grace verteld dat hij opgetogen naar haar toekomt ‘Ze denken dat ik Little Voices kan leiden! Ze denken het echt! Hier staat het!'.
En mijn hart spat bijna uit elkaar als ik zie dat Bagong zijn boekje bijna kapot trekt omdat hij wil dat de foto van mij en Narhea ook op de voorkant komt te staan. Met zijn tong uit zijn mond en grote witte tape trekt hij ons uit de binnenkaft en plakt ons op de buitenkaft.
We zingen ‘lang zullen ze leven', springen in het zwembad en vliegen samen door de glijbaan. Dat geeft euforie. Nog een keer! Nog een keer! Nog een keer! De tijd lijkt even eindeloos.
Heerlijk. Van mij had hij daar mogen stoppen, eeuwig glijdend met deze kindjes in mijn armen. Geen einde. Geen vaarwel.

Terug in de jeepny voelt vertrek heel dichtbij. En het is waar. Inday zit in een hoekje zacht te sniffen. Iedereen zakt. Ik trek mijn mannen tegen mij aan en huil in stilte. We gaan, we gaan echt.
Stuk voor stuk hebben ze na veel moeite hun muren laten vallen en ons binnen gelaten. Stuk voor stuk. Zelfs Mac Grey komt sinds een paar dagen zomaar voor een knuffel op ons af rennen of klets onophoudelijk in het Illongo tegen ons aan. In de kerk is ironisch genoeg een begrafenis bezig, dus verzamelen wij op het veldje ernaast waar de stemming niet veel beter is. Wij proberen grote woorden te prevelen maar die verdwijnen in de wind. Alle kindjes breken, schudden en huilen met lange halen. Wij ook. Groot groot verdriet. Badu en Bagong zoeken driftig afleiding in tekenen, tellen, foto's, nog meer tekenen, vooral geen oogcontact. Te moeilijk. Makoy heeft zich afgewend tegen een boom, laat zich wel aanraken maar niet verplaatsen. Inday, Pepe, Parker, Chabelita en Ken laten zich vasthouden, huilen, huilen, huilen, huil maar. Ze zijn ontroostbaar, er valt ook niets te troosten, het is waar, verdrietig en doet veel pijn.
Alleen Mac Grey weet zich geen houding te geven en steekt zo nu en dan zijn hand omhoog voor een high five.

Dan gaan we, Grace en Narhea voorop in de trisikad, ik sta achterop. Ik knijp in de hand van een mee rennende Ken, schrik van Bagong die met een oerkreet en gevaar voor eigen leven bij Narhea op schoot in de trisikad springt (hilarisch en heel pijnlijk) en vang de hand en nu toch eindelijk ook de blik van Badu die gelijk breekt. Ik blaas een kus en krijg hem terug, tranen en een blaaskus zijn een groot cadeau van deze peter pan.
Zwaaien, zwaaien door de tranen, tot zij en wij uit zicht verdwijnen.
Ik wist niet dat ik zo veel liefde kon voelen, dat ik me zo onvoorwaardelijk voor deze kinderen zou kunnen en willen geven. Dat deze reis zo rijk zou zijn had ik niet durven dromen.
Ik troost me met een wijsheid die me ooit door een metgezel van mijn oma in haar verpleeghuis is verteld: de pijn kan alleen maar groot zijn als het geluk van het samenzijn minstens zo groot is geweest. En dat neemt niemand ons meer af.

Die avond hebben we ons grote mensen feestje, een paar quotes volstaan:
Dangka: ‘True you being here I realised again, and not only realised but really felt, how important it is to enjoy life. After my sad period in life (ze is recentelijk genezen van een gemene borstkanker) I had fun again and it made me realize that there is so much more to life that worries.'
Grace: ‘The children really felt taken care of, and they never experienced that before. So after you are gone I'm waiting for the moment they take care for each other. Cause once you feel how much caring can mean you start to care. That's what I hope. And aspect.'
Mama: ‘I don't want to cry. Hmm. Crying means nothing to me! I don't care for crying. No. Crying is not good for my health. Hm Hm. That's what the doctor said. It's not good for my blood pressure. No. I'm not allowed to cry! So. Simple as that. That's why I drink!'

De volgende ochtend gaat de wekker. Het is vroeg.. ik ben moe.. pff haan.. wat moeten we vandaag doen.. NEE!
Dag mama.
Dag papa.
Dag hanen.
Dag brandstapels.
Dag geroosterde kip.
Dag suiker overal.
Voor het laatst in de jeepny, voor het laatst met Dangka en Grace. Als verrassing is ook Chabelita mee uitzwaaien. Dangka vertelt dat ze die ochtend om 7 uur voor de deur stond en zei:
‘Ik loop altijd weg bij een afscheid, ik wil er niet zijn, het is te moeilijk, ik voel me dan zo rot. Maar nu voelt het anders, nu moet ik er zijn, het is belangrijk dat ik er zo veel mogelijk bij ben. Ik wil mee.'
‘Oke meisje, maar het is nog heel vroeg, kom straks maar terug oke?'
‘Oke'
1 minuut later.
‘Tita.. nu dan?'

Dag lieve mooie Chabelita, pak je kansen meisje.
Dag lieve Grace.
Dag lieve Dangka.
Dag bitterzoet Negros.
Tot ziens. Tot snel. Halong gid. Halong.