Er knaagt een steen onderin mijn buik. Een zware steen met ruwe randjes die zijn tanden vastbijt in mijn ingewanden om mij eraan te herinneren dat we hier veel te kort zijn om zo veel lief te hebben. Diezelfde steen daalde in mij af met het plotse besef van ooit weer een vertrek. Het achterlaten van ons Mami en Papi en boven alles onze straatschoffies.

De schrijnende realiteit begint heel langzaam tot me door te dringen, de ogen van de vechtertjes spreken boekdelen. Slechts een enkeling heeft ze echt open. Veel van hen ontvluchten de wereld in een trip van lijm op de dagen dat we niet spelen en dat is voelbaar. Soms ben ik me pas van hun maskers bewust op de -te zeldzame- momenten dat ze per ongeluk afvallen. Maar geef ze eens ongelijk. Je eten verzamelen door per kilo speciaal geselecteerd afval in te leveren (waarvan ik de regels niet helemaal begrijp, maar wel dat ze 7 pesos per kilo krijgen; ongeveer 13 euro cent) is geen kind zijn. En nog minder kind zijn is zorgen voor je werkeloze vader die is gaan drinken toen je moeder stierf. Maar jij was toen 3 en nu 12, dus je gaat door.
We kunnen in deze tijd een heleboel betekenen en tegelijk niets.

Onze tweede werkweek zit erop, de groep begint een vaste vorm aan te nemen en er is absoluut sprake van vooruitgang en een groeiend belang.

In de midweek-weekend-break van deze week hebben we een nacht op het plattenland geslapen. In Alacapa. Een uur met de bus het binnenland in, tien minuten met een tricycle over modder-hobbel-buffel pad, waarna de berg voor de tricycle te steil wordt en je enkel nog te voet verder kan ontluikt er ineens een kleine nederzetting tussen de suikerrietvelden. Op de zijkant van een kleine berg met uitzicht op de vulkaan. In deze tien hutjes wonen twee families en een van deze families is Wanda's host-familie sinds de eerste keer dat zij, toen ze 16 was, de Filipijnen bezocht.
De twee dagen dat we daar zijn maken indruk op me. Het lijkt haast een regel; hoe beperkter de leefomstandigheden hoe warmer de mensen.
In beide families is er slechts één meisje die gebrekkig Engels spreekt. Rowena is 21 jaar en moest wegens financieele problemen met school stoppen. Ze heeft (uit eigen keuze) nog geen man en verveelt zich. Haar leven hier bestaat uit opstaan, eten, wassen, koken, afwassen en slapen. Ze is dan ook zo enthousiast over ons bezoek dat we bij vertrek een hartverwarmende brief van twee kantjes mee krijgen waarin ze beschrijft hoe dankbaar ze is en hoe erg ze ons zal missen. De verlangens zijn in strijd met de realiteit maar in het geheel lijkt (op veel plekken en situaties die we hier op de Filipijnen om ons heen tegen komen) wel een soort berusting te zijn. Zo is het, dus we maken er het beste van. De bescheidenheid die hier zo belangrijk is blinkt overal in uit en brengt een onmenselijke gastvrijheid met zich mee, onmenselijk (of beter, onwesters) maar geheel oprecht. Eigen (harde bamboe) bedden worden afgestaan, het voedsel wordt gedeeld, vruchten uit bomen getrokken en buffels om op te rijden tevoorschijn getoverd.
Dat de wc een gat in de grond is die door beide families wordt gebruikt, waar de kwaliteit van de ‘vloer' die jou van de drekput scheidt bijzonder twijfelachtig is en het zeiltje dat het geheel omspant te laag om je op je gemak te voelen (tussen alles wat om je heen vliegt) deert ons al niets meer.

Vreemd hoe snel je je aanpast. Hoe je van te voren (in Nederland) over dingen na denkt en fantaseert en groter maakt maar wanneer het echt gebeurt, gebeurt het en is het niet meer dan de situatie daar op dat moment waar jij toevallig deel van uitmaakt.

Zo is het leven hier ‘gewoon' leven geworden, al binnen twee weken. We hebben onze eigen mensen om ons heen, werk, een familie en afgelopen zaterdag zelfs een zakenlunch met (ja heus!) de grootste Filipijnse radio omroep..
Op weg naar Alacapa op het platteland, nadat Narhea uitgebreid de aandacht had getrokken door zich als jeepnyconducteur voor te doen en roepend over straat liep werden we in de jeepny aangesproken door een vrouw. Wie zijn jullie? Wat doen jullie? Waarom? Na een kort gesprek haalt ze haar kaartje tevoorschijn en stelt ze zich voor, een paar dagen later zijn we zakenlunch en volgende week staan we met Grace en drie schooiertjes in de studio voor Little Voices!!! YES! Kippenvel.
Dolgraag willen we meer aandacht voor deze kleine stemmen, deze kinderen die (zoals hun lijflied ook beschrijft) zichzelf door de bittere realiteit heen lachen.
Ze groeien, gaan echt vooruit. Leren de (nieuwe) regels van het theaterspel kennen en krijgen plezier in het begrijpen hiervan. Concentratie groeit samen met de kwaliteit van ‘scenes' en expressie. Babbelende monden worden geconcentreerde ogen en fladderende lijven komen op twee voeten. Alles nog minimaal, maar de aanzet is er. En die voelt groot. Trots.

Zondag zijn we mee geweest met vuilnis rapen, de ‘dumpside' waar de kinderen werken ligt (gelukkig) aan zee, dus er is iets van frisse lucht. Het is prachtig om te zien hoe inventief ze zijn, ze vinden een kapot bord en spelen er eten op. Daar hebben ze ook echt lol in. Ontroerend is hoe Pepe met een stuk bamboe, een touwtje en het onderstel van wat ooit een speelgoedvrachtauto is geweest zijn eigen trekkar heeft gemaakt en deze overal mee naar toe neemt en indien nodig met gepast geweld zal beschermen. Of hoe Ken in de kring verteld over wat hij mee heeft gebracht als dierbaar object van thuis: een roze pluche hondje dat tegelijkertijd een tas is. Ken mocht het van zijn moeder niet houden omdat hij het tussen het vuilnis had gevonden en het te vies was, maar hij heeft het grondig gewassen en toen mocht het toch. Hij houdt van het hondje en het doet hem denken aan zijn moeder die hem, niet veel later, verlaten heeft en in Manilla is gaan wonen.
Het lijkt alsof ze langzaam echt dichterbij durven te komen. Zoals een ielig ventje dat naast mijn voeten zit terwijl ik staand op een bank overzicht probeer te houden tijdens een ‘ zo dicht mogelijk bij persoon A en zo ver mogelijk van persoon B' oefening. Ik zie hem naar mijn voeten kijken en voel dat hij zijn hand op mijn rechtervoet legt en er zacht over begint te wrijven, dan schuift zijn blik weer naar de spelvloer maar begint hij zachjes aan een velletje op mijn voet te trekken. Zoals mijn zusje dat deed bij het velletje tussen duim en wijsvinger en veel kinderen bij de elleboog van hun moeder.
Met veel plezier (anne maria koekoek) winnen we vertrouwen en is er steeds meer mogelijk (meubels verplaatsen en elkaar gebinddoekt door de ruimte leiden).

Zo vliegt de tijd voorbij. Vanaf volgende week gaan we ons echt richten op de ‘productie'. Wespelen sowieso op 3 plekken maar we hebben er ook nog 3 zwevend in de lucht waarvan we hopen dat er nog minimaal een doorgaat.

In vergelijking met Nieuw-Zeeland is het niet de ruimte en de schone lucht die mij bindt maar de mensen, de mensen, de mensen. Een bezoek aan een dichtbijgelegen vulkaan wordt overgeslagen om dichter bij de kinderen en onze nieuwe familie te kunnen blijven. Ook om hoog in de bamboehut van de buurman naar zijn gitaarspel te luisteren en Illongo liedjes te leren, die we de dag daarna uitgeschreven met de tekening van een hand die bloed van de prikkels van een roos op papier toegeschoven krijgen. Dat de man al een vrouw en een kind heeft mag de pret niet drukken.
En, eerlijk is eerlijk, het Filipijnse tempo samen met de Filipijnse ‘que sera sera' filosofie doet me goed. Even pas op de plaats. Even alles behalve haast.